Ngành gia dụng tại thị trường Việt Nam – Tiềm năng nhưng cũng đầy thách thức
Xu hướng phát triển thị trường xe điện toàn cầu năm 2025: Tăng trưởng mạnh mẽ và những dự báo tương lai
Xu hướng phát triển xe điện toàn cầu năm 2025
Nội dung bài viết :
Xe điện (EV) đang định hình tương lai ngành công nghiệp ô tô toàn cầu. Theo báo cáo Global EV Outlook 2025 của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), doanh số xe điện toàn cầu đạt 17 triệu xe trong năm 2024, chiếm hơn 20% thị phần xe mới. Đặc biệt, Trung Quốc, châu Âu và các thị trường mới nổi như Việt Nam đang dẫn đầu xu hướng này. Bài viết này sẽ phân tích các xu hướng chính, triển vọng đến năm 2030 và vai trò của Việt Nam trong cuộc cách mạng xe điện, kèm theo các biểu đồ trực quan từ báo cáo.
I. Tăng trưởng doanh số xe điện toàn cầu năm 2024
Năm 2024 đánh dấu một cột mốc quan trọng trong hành trình chuyển đổi ngành ô tô toàn cầu, khi doanh số xe điện đạt mốc 17 triệu xe – mức cao kỷ lục kể từ khi phương tiện không phát thải này bắt đầu phổ biến. Theo báo cáo Global EV Outlook 2025 của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), xe điện hiện chiếm hơn 20% thị phần xe mới bán ra toàn cầu, cho thấy sự chuyển dịch mạnh mẽ từ xe chạy xăng sang phương tiện sử dụng năng lượng sạch.
Việt Nam, Ấn Độ, Brazil – Các thị trường mới nổi đang bứt phá
Tại Việt Nam, quý I/2025 ghi nhận doanh số 35.000 xe điện được bán ra, tăng gấp 4 lần so với cùng kỳ năm 2024. Sự tăng trưởng này đến từ nhiều yếu tố: các chính sách miễn giảm thuế trước bạ cho xe điện, sự gia nhập mạnh mẽ của thương hiệu nội địa VinFast với loạt sản phẩm phù hợp thị trường đại chúng, cũng như nhận thức ngày càng rõ rệt của người dân về lợi ích môi trường – kinh tế khi chuyển đổi phương tiện.
Tại Ấn Độ, sự phát triển của xe điện tập trung chủ yếu ở phân khúc xe hai bánh và xe thương mại. Các công ty như Tata Motors và Ola Electric đang nhanh chóng chiếm lĩnh thị phần với giá bán cạnh tranh và chính sách trợ giá từ chính phủ.
Ở Brazil, mặc dù xuất phát chậm hơn nhưng năm 2024 đã chứng kiến doanh số xe điện tăng gấp đôi, khi quốc gia này bắt đầu triển khai các ưu đãi thuế cho người tiêu dùng và hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư vào hạ tầng sạc điện.
Trung Quốc – Đầu tàu tăng trưởng xe điện toàn cầu
Trung Quốc tiếp tục dẫn đầu thế giới về quy mô và tốc độ phát triển xe điện. Trong năm 2024, quốc gia này chiếm gần 60% tổng doanh số xe điện toàn cầu. Nhờ hệ sinh thái sản xuất nội địa mạnh mẽ, cùng các chính sách ưu đãi như miễn thuế mua xe điện, hỗ trợ đổi xe cũ lấy xe mới, Trung Quốc đã tạo ra một thị trường xe điện có tính cạnh tranh cao nhất thế giới. Giá xe điện tại đây thậm chí đã thấp hơn xe xăng cùng phân khúc, giúp thúc đẩy nhu cầu tiêu dùng đại chúng. IEA dự báo, đến năm 2025, 6/10 xe mới bán ra tại Trung Quốc sẽ là xe điện – một con số cho thấy tầm ảnh hưởng toàn cầu của quốc gia này trong cuộc cách mạng phương tiện xanh.
Châu Âu và Mỹ – Đà tăng ổn định nhờ chính sách và nhận thức môi trường
Tại châu Âu, nơi các quốc gia đang nỗ lực thực hiện cam kết trung hòa khí carbon, xe điện tiếp tục mở rộng thị phần nhờ loạt quy định khí thải nghiêm ngặt và chính sách hỗ trợ người dân chuyển đổi phương tiện. Nhiều nước như Na Uy, Hà Lan, Đức ghi nhận tỷ lệ xe điện trong tổng doanh số lên đến 30-40%, đặc biệt ở các khu vực đô thị.
Ở Hoa Kỳ, thị trường xe điện có bước tiến rõ nét khi đạt 1,6 triệu xe bán ra trong năm 2024, tương đương hơn 10% thị phần xe mới. Chính phủ Mỹ đã triển khai gói ưu đãi mạnh mẽ gồm tín dụng thuế liên bang lên tới 4.000 USD/xe điện, cùng với nhiều chính sách hỗ trợ riêng từ 27 tiểu bang, giúp thúc đẩy nhu cầu mua sắm xe điện của người dân. Các thương hiệu nội địa như Tesla, Rivian, GM và Ford đang liên tục tung ra các mẫu xe mới với cải tiến về phạm vi di chuyển, công nghệ và mức giá dễ tiếp cận hơn.
II. Các yếu tố thúc đẩy sự phát triển của xe điện
1. Giá xe điện ngày càng cạnh tranh
Một trong những yếu tố quan trọng thúc đẩy sự phát triển xe điện tại Việt Nam chính là giá bán ngày càng dễ tiếp cận. Năm 2024, giá pin lithium-ion chiếm đến 40% chi phí sản xuất xe điện đã giảm trung bình 20% trên toàn cầu, với mức giảm mạnh nhất ghi nhận tại Trung Quốc (30%). Điều này giúp hạ đáng kể giá thành các mẫu EV, đưa giá xe điện ngày càng tiệm cận và thậm chí thấp hơn xe xăng trong một số phân khúc.
Tại Việt Nam, VinFast đang tận dụng xu hướng này để mở rộng thị phần. Các dòng xe như VF 5, VF e34 hay VF 6 liên tục được điều chỉnh giá, kèm theo nhiều chính sách linh hoạt như thuê pin, hỗ trợ sạc miễn phí, bảo dưỡng trọn đời, tạo điều kiện cho người tiêu dùng dễ dàng tiếp cận xe điện với chi phí hợp lý. Khoảng cách giữa giá xe điện và xe xăng đang được rút ngắn rõ rệt, đặc biệt ở phân khúc đô thị dưới 600 triệu đồng – nơi người Việt có nhu cầu mua xe rất lớn.
Bên cạnh yếu tố giá, xe điện còn có lợi thế về chi phí sử dụng thấp, ít hỏng vặt và được ưu tiên chính sách từ Chính phủ, càng khiến lựa chọn xe điện trở nên hấp dẫn hơn với người tiêu dùng Việt trong năm 2024-2025.
2. Chính sách hỗ trợ từ chính phủ
Tại nhiều quốc gia, chính sách hỗ trợ từ chính phủ đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy doanh số xe điện. Trung Quốc áp dụng chương trình khuyến khích thay thế xe cũ, đồng thời miễn thuế mua xe điện nhằm tăng nhanh tỷ lệ xe không phát thải. Tại châu Âu, các quy định khí thải ngày càng nghiêm ngặt buộc các nhà sản xuất phải đẩy mạnh sản xuất xe điện, cùng với yêu cầu tăng tỷ lệ xe điện trong tổng số xe bán ra. Trong khi đó, Mỹ triển khai các ưu đãi tài chính mạnh mẽ như tín dụng thuế liên bang lên tới 4.000 USD/xe và các chính sách hỗ trợ riêng từ hơn 27 tiểu bang.
Tại Việt Nam, chính phủ đã đưa ra nhiều chính sách thiết thực nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang xe điện. Nổi bật nhất là việc miễn lệ phí trước bạ trong vòng ba năm đối với xe ô tô điện, sau đó giảm 50% trong hai năm tiếp theo. Đồng thời, thuế tiêu thụ đặc biệt đối với ô tô điện cũng được giảm mạnh so với xe chạy xăng, giúp hạ giá thành và tăng khả năng tiếp cận cho người tiêu dùng. Chính phủ cũng đặt mục tiêu điện khí hóa toàn bộ giao thông đường bộ vào năm 2050, đồng thời hỗ trợ phát triển hạ tầng trạm sạc và khuyến khích các doanh nghiệp trong nước như VinFast mở rộng sản xuất. Những chính sách này đang tạo nền tảng quan trọng để thị trường xe điện Việt Nam phát triển bền vững trong những năm tới.
3. Phát triển hạ tầng sạc
Hạ tầng sạc công cộng đang có bước phát triển mạnh mẽ trên toàn cầu, đóng vai trò then chốt trong quá trình chuyển đổi sang phương tiện giao thông không phát thải. Tính đến năm 2024, thế giới đã ghi nhận khoảng 5 triệu điểm sạc công cộng, tăng gấp đôi so với năm 2022. Tại khu vực Đông Nam Á bao gồm Việt Nam, số lượng trạm sạc đã tăng trưởng vượt bậc, gấp 9 lần chỉ trong vòng hai năm, đạt 24.000 điểm sạc. Tuy nhiên, để đáp ứng nhu cầu vận hành của khoảng 58 triệu xe điện dự kiến vào năm 2030, hạ tầng sạc công cộng toàn cầu cần được mở rộng ít nhất gấp 9 lần so với hiện tại. Đây là thách thức lớn nhưng cũng là cơ hội cho các quốc gia đẩy mạnh đầu tư, xây dựng hệ sinh thái xe điện toàn diện và bền vững.
III. Triển vọng xe điện đến năm 2030
Theo kịch bản Chính sách đã Công bố (STEPS) của Global EV Outlook 2025, thị trường xe điện toàn cầu sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ trong những năm tới. Dự báo đến năm 2030, xe điện có thể chiếm từ 35% đến 60% thị phần xe mới, trong đó Trung Quốc tiếp tục giữ vai trò dẫn đầu với tỷ lệ lên tới 80%. Nhu cầu về pin cũng sẽ tăng gấp ba lần so với hiện tại, đạt khoảng 3 TWh, kéo theo sự gia tăng tương ứng về sản lượng và chuỗi cung ứng toàn cầu.
Cùng với đó, xe điện dự kiến sẽ chiếm khoảng 4% tổng nhu cầu tiêu thụ điện tại châu Âu vào năm 2030, phản ánh sự chuyển dịch năng lượng rõ rệt. Đặc biệt, việc thay thế dần nhiên liệu hóa thạch sẽ giúp giảm khoảng 5 triệu thùng dầu mỗi ngày trên phạm vi toàn cầu, với một nửa mức giảm đến từ Trung Quốc.
Tại Việt Nam, tiềm năng phát triển xe điện được đánh giá là rất lớn. Nếu áp dụng các chính sách tương tự như EV 3.5 Policy của Thái Lan, vốn tập trung vào ưu đãi thuế, hỗ trợ sản xuất và kích cầu tiêu dùng thì ngành công nghiệp xe điện trong nước hoàn toàn có thể bứt phá. Sự tham gia mạnh mẽ của các doanh nghiệp như VinFast đóng vai trò then chốt, góp phần hình thành chuỗi giá trị nội địa và thúc đẩy quá trình điện hóa giao thông tại Việt Nam.
IV. Thách thức và giải pháp cho xe điện tại Việt Nam
Để tháo gỡ các rào cản trên, Việt Nam cần đồng bộ nhiều giải pháp. Trước hết, việc mở rộng hệ thống trạm sạc nhanh tại các tuyến cao tốc, đô thị lớn và khu dân cư là yếu tố then chốt. Song song đó, các chính sách ưu đãi tài chính như miễn giảm thuế, hỗ trợ vay mua xe điện hoặc trợ giá trực tiếp cần được đẩy mạnh. Cuối cùng, việc nâng cao nhận thức cộng đồng thông qua các chiến dịch truyền thông về lợi ích kinh tế, tiết kiệm nhiên liệu và giảm phát thải sẽ giúp thúc đẩy hành vi tiêu dùng bền vững và khuyến khích người dân chuyển sang sử dụng xe điện nhiều hơn.
Để tháo gỡ các rào cản trên, Việt Nam cần đồng bộ nhiều giải pháp. Trước hết, việc mở rộng hệ thống trạm sạc nhanh tại các tuyến cao tốc, đô thị lớn và khu dân cư là yếu tố then chốt. Song song đó, các chính sách ưu đãi tài chính như miễn giảm thuế, hỗ trợ vay mua xe điện hoặc trợ giá trực tiếp cần được đẩy mạnh. Cuối cùng, việc nâng cao nhận thức cộng đồng thông qua các chiến dịch truyền thông về lợi ích kinh tế, tiết kiệm nhiên liệu và giảm phát thải sẽ giúp thúc đẩy hành vi tiêu dùng bền vững và khuyến khích người dân chuyển sang sử dụng xe điện nhiều hơn.
Thị trường xe điện toàn cầu đang bước vào giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ, mở ra nhiều cơ hội nhưng cũng đặt ra không ít thách thức. Việt Nam với lợi thế dân số trẻ và định hướng phát triển xanh, đang có nhiều điều kiện thuận lợi để bứt phá. Tuy nhiên, để tận dụng được làn sóng chuyển dịch này, cần sự phối hợp đồng bộ giữa chính sách, hạ tầng và truyền thông nhằm tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững của ngành xe điện trong nước.
